Met haar legendarische viercilinder racers, beheerste Gilera de motorsport in de vijftiger jaren. Tot aan de officiële terugtrekking uit de motorsport eind 1957, uit economische overwegingen, werd titel na titel binnengehaald. Zelfs het Wereldkampioenschap werd zes keer op naam geschreven in de halve liter klasse. Het racen zat Gilera in het bloed. Geen wonder, want toen Giuseppe Gilera in 1909 als 22-jarige zijn eigen bedrijfje oprichtte in Milaan, was hij motorcoureur. 

De raceafdeling werd gefinancierd door de verkoop van ééncilinders, niet zozeer de beroemde halve liter Saturno en de kwart liter Nettuno, maar 125 en 150cc kopkleppers. 

De eerste, tot in 1912 in kleine serie geproduceerde Gilera, was trouwens als voorzien van een 317cc ééncilinder kopklepper. De productie werd verplaatst naar Arcore, waar het aanbod werd uitgebreid met een 500cc ééncilinder en een 600cc twin. Dankzij talrijke opdrachten van het Italiaanse leger in de Eerste Wereldoorlog, groeide Gilera uit tot de grootste motorfabrikant van Italië. 

In de dertiger jaren omvatte het Gilera-programma, behalve door 350 en 500cc kop- en zijkleppers aangedreven tour- en sportfietsen, ook lichte 175 en 200cc kopkleppers. Achtervering werd langzamerhand gemeengoed. Gilera voorzag in 1950 haar motoren van schokbrekers en telescoopvoorvorken. Het viertaktprogramma reikte vanaf de lichte 125cc tot aan de beroemde 250 en 500cc ééncilinders. 

Tussen 1958 en 1968 ging het financieel bergafwaarts met Gilera. Daar kon ook de invoering van nieuwe modellen niets aan veranderen. Twee jaar voor de dood van Giuseppe, in 1969, werd Gilera aan Piaggio verkocht.